De eerste dag
We hebben het allemaal wel een keer meegemaakt… Je eerste schooldag. Je hebt je eerste afspraakje. Je begint met een nieuwe baan. Best spannend. Je hebt er over gelezen, je hebt het bij anderen gezien maar je hebt eigenlijk geen idee wat er precies gaat komen.
En daar is ie dan, je eerste dag in een nieuwe baan. Je stapt binnen. Collega’s zitten gezellig na te praten over het afgelopen weekend. Je twijfelt moet ik naar hen toe lopen. Is dat wel normaal hier? Je probeert oogcontact te maken. Hoopt dat iemand reageert met een uitnodigend gebaar. Gelukkig daar is de persoon waarmee je gesproken hebt tijdens het sollicitatiegesprek. Met snelle stappen op weg naar houvast. Naar iemand van wie je hoopt dat hij je herkend en je wegwijs maakt.
De eerste vijf dagen zitten erop en je bent kapot. Het is toch wel erg veel wat er op je af komt. Veel geluiden, veel beelden, veel informatie, veel verwachtingen ook. Maar gelukkig is het weekend! Even tot rust komen…
Nieuwe collega’s hebben hulp en begeleiding nodig. Ze moeten wennen aan het werk, aan de spelregels op het werk en aan hun nieuwe collega’s en leidinggevende. Dat geldt net zo goed voor een nieuwe collega met een (arbeids)beperking zoals autisme.
Ieder mens is uniek
Net zo als iedereen is een collega met autisme uniek en net zo als iedereen moet een collega met autisme - zeker in het begin - zoeken hoe hij/zij met de ander omgaat, en waar hij/zij op moet letten. Soms kan een collega met autisme anders reageren dan je verwacht. Dan helpt het om te weten dat hij/zij dit niet of heel moeilijk ‘kan veranderen’ en dat er geen sprake is van ‘niet willen veranderen’.
Los van alle unieke eigenschappen die iedereen heeft, lijken er ook overeenkomsten te bestaan tussen mensen met autisme en de type ondersteuning die nodig is. Op basis hiervan zijn er handvatten voor het omgaan met collega’s met autisme. Deze handvatten bieden aandachtspunten waar je als collega of leidinggevende over kunt praten. Belangrijk is dat je een collega niet in een ‘hokje’ probeert te passen, maar dat de handvatten een open gesprek op gang brengt.
Ga er bijvoorbeeld niet van uit dat een persoon met autisme behoefte heeft aan een vaste dagindeling omdat dit in een lijstje staat. Maar je kunt wel vragen of een vaste structuur die persoon misschien helpt. En zo ja, hoe jullie dat dan samen kunnen invullen.
Blijf nieuwsgierig naar de persoon die tegenover je zit, en los eventuele issues samen op.
Invloed van autisme op werk
Mensen met autisme hebben vaak te maken met zowel onderschatting als overschatting. Zij worden vaak onderschat op het gebied van leervaardigheden en intelligentie, en overschat bij het zelf oppakken van taken, plannen, omgaan met deadlines, druk en sociaal contact. Er kan veel spanning ontstaan als de persoon met autisme het gevoel heeft dat hij niet voldoet aan de verwachtingen van de omgeving. Onder spanning kan overprikkeling ontstaan, soms met onvoorspelbaar gedrag als gevolg.
Uitstekende werknemers
Uit de praktijk blijkt dat veel mensen met autisme uitstekende werknemers zijn. Zij beschikken namelijk over een aantal specifieke eigenschappen en kwaliteiten, die waardevol zijn in arbeidsituaties. Mensen met autisme:
- Hebben een goed oog voor detail
- Zijn eerlijk
- Recht door zee
- Analytisch ingesteld
Tips voor collega's en leidinggevenden
Het is niet alleen noodzakelijk dat de wensen, vaardigheden en kwaliteiten van de werknemer expliciet zijn, er moet ook helderheid bestaan over de voorwaarden die noodzakelijk zijn om op het werk goed te functioneren. Voor mensen met autisme geldt vaak:
- Bied structuur
- Ondersteun bij het organiseren van het werk
- Geef de medewerker tijd en heb geduld
- Communiceer helder, concreet en precies
- Vraag door bij onduidelijkheden
- Kom afspraken na
- Heb vertrouwen en geef vertrouwen
Contact
Op praktijkschool Wildveld in Venlo en de voortgezet speciaal onderwijsscholen Velddijk, Impuls in Tegelen en Maaskei in Heel worden jongeren met autisme opgeleid voor werkzaamheden in de horeca, techniek, logistiek en het groen. Als u een jongere met autisme een kans wilt geven in uw bedrijf, stuur dan een mailbericht naar [email protected]. U kunt ook bellen met Jack Kerkhofs, HR-manager van Advies & begeleiding: 06-43450839.
Informatie over de scholen kunt u vinden op de website van Onderwijsgroep Buitengewoon: www.ogbuitengewoon.nl
Interessante links
www.werkenmeteenbeperking.nl
www.samensterkzonderstigma.nl
www.autismewerktwel.nl
www.autisme.nl
www.uaanzet.nl/u-aan-zet/werkgever-manager-collega/werkgever
www.denormaalstezaak.nl